Dance the dance of sufi sophia!

Sophia, Honk Kong tabanlı Hanson Robotics firması tarafından üretilen insansı bir robot. 2015 senesinden beri hayatımızda olan bu robotun güzel özellikleri var. İnsana en yakın robotlardan biri diyebiliriz. Yapay zeka, görüntü işleme, yüz tanıma, ses tanıma gibi muazzam yetenekleri var. Ses tonunuzu algılayıp, ironik bir şey söylediğinizde anlayabiliyor. Kendi de konuşurken aşırı mimikler yapabiliyor, biraz korkutucu. Yaratıcısı olan insanlardan biriyle Sophia’nın diyaloğunu dinledim. Bu Sophia bana biraz itici geldi neden bilmiyorum, benzer bir insan karşıma çıksa koşarak kaçardım…

Yakın zamanda, Sophia çok popüler oldu çünkü Sophia, Ekim ayında Suudi Arabistan vatandaşı oldu. Ne gibi haklar kazandı ben merak ediyorum. Suudi Arabistandaki kadın haklarından biraz söz edelim misal. Kadınlara 2015 senesinde seçme ve seçilme hakkı verildi. Geçtiğimiz Eylül ayında, kadınların ehliyet alarak araç kullanmalarına izin çıktı. Şimdi Sophia bir kadın robot mu? Ama örtünmeden dolaşması uygun mu? Sophia da oy kullanacak mı? Sophia’nın ardında eksik bir yapay zeka var sanırım, yoksa vatandaşlığı reddetmez miydi? Adım neden Sophia, neden başka bir yerde vatandaş olmadım demez miydi? Deli sorular…

Yapay zeka ve etik konusu tam bir curcuna. Henüz biliminsanları ne olduğunun ve neler olabileceğini öngörmüş değil. En büyük problemlerden biri “sorumluluk” faktörü. Örneğin, bir yapay zeka programı yanlış çalıştığı takdirde, kim sorumlu? Programı yaratan mı, bu yolda teoriyi ortaya koyan mı, programın kendisi mi? Henüz yasal olarak da bu sorulara cevap vermeye hazır değiliz. Hukuk, düzen bir şey yok. Programın yanlış çalışması sonucunda biri hayatını kaybetse, sorumlu tutabileceğimiz bir şey var mı o bile belli değil. Vatandaşlığı düşünene kadar inanın düşünülmesi gereken çok şey var. Sanırım öyle bir haber olsun ki herkes bizi konuşsun diye düşündüler, nitekim de öyle oldu.

Reklamın iyisi kötüsü olmaz mı dersiniz bilmem ama İnternet üzerinde muazzam haberler döndü. Zaytung’u bizim ülkede duymayan kalmadı sanırım. Gündemdeki malzemelerden yola çıkarak yalan haberler yayımlayarak bizi hem güldürüp hem düşündürüyorlar. Bunun gibi birçok yabancı site de var tabii ki. Bunlardan bir tanesi de DuffelBlog, ve tabii ki Sophia haberini kaçırmamışlar. Haberin başlığı Sophia’nın Suudi Arabistan’da kafasının koparılması şeklinde. Peçesiz, makyajlı, nasıl örtünmeden aramızda dolaşır bu robot diye halk kendinden geçiyor. Sophia’ya çeşitli şekillerde zarar vermeye çalışıyorlar ve sonunda çözümü kafasını kopartmakta buluyorlar. Bu yalan habere göre, Sophia’nın yaratıcısı bir dahakine daha dikkatli olacağını, ve topluma uygun bir robot üreteceğini söylüyor. Haber her ne kadar yalan olsa da, güzel bir parodi. Aslını bulup okumanızı tavsiye ederim.

Yazıyı yazmadan önyargımın kurbanı mı oluyorum diye kendimi sorguladım biraz. Sonra da yüzleşilmesi gereken gerçekler var kısmım ağır bastı, ve yazıma devam ettim. Formül basit, önce kendine çeki düzen vereceksin. Başkalarına örnek olmaya çalışmak da sonraki adım olmalı. Öncelik sırası karışınca, yok efendim neden milletin diline düştük dememek lazım. Bir saniye, bu durum size de tanıdık gelmedi mi?

2017 yılında hala eşit insan hakları için mücadele her alanda sürüyor. Kimi ülkeler bu konularda daha ileride, geride kalan ülkeler de umarım gelişmiş ülkeleri takip etmeye çabalayacaktır. Yeni yılda bakalım bizi nasıl gelişmeler bekliyor olacak. Ben yeni bir ülkeden yeni yıla merhaba diyorum, güzel bir heyecan. Hadi şu geyiği de yapalım. Seneye görüşürüz!

Aralık 2017 Paros Dergisi’nde yayımlanan yazım.