Akademi Dünyası 101

İlk defa bir yazıya önce başlığı yazarak başladım. Genelde içerik şekillendikten sonra düşünür bir başlık atardım oysa.. Akademiyi anladık da, bu 101 de nereden çıktı diyor olabilirsiniz. Şöyle ki 1930’lu senelerden itibaren Amerikan üniversitelerinde ders kodları üç haneli biçimde yazılmaya başlanmış. İlk rakam dersin kaçıncı sınıflar için olduğu (ör: 1=birinci sınıf), ikinci rakam dersin hangi bölümde açıldığı (ör: Bilgisayar Mühendisliği) ve üçüncü rakam da dersin seviyesini gösterecek şekilde kullanılmış. Gelelim 101’e.. Bölüm bağımsız olarak kullanılan bu kod, giriş seviyesindeki tüm dersler için var. Örneğin Matematik 101 kodlu bir ders, birinci sınıflar için açılan Matematik alanına giriş dersini ifade ediyor. Yani bu yazı da biraz akademi dünyasına giriş yazısı olacak. Yaklaşık 7 senedir, akademi dünyasının içinde büyüyen bir kişi olarak gözlemlerimi kısmen aktaracağım.

1. Akademisyen kimdir? Vikipedi’de şöyle tanımlanmış: “Üniversite ve benzeri yüksek öğrenim kurumlarında öğretimi gerçekleştiren, araştırma yapan ve özgün araştırmalarıyla alanına katkıda bulunan kişilere verilen genel mesleki unvandır.”. Akademisyenler içerisinde, iki farklı gruptan bahsedebiliriz: Öğretim Yardımcıları ve Öğretim Üyeleri. Araştırma görevlileri ilk gruba dahilken; yardımcı doçentler, doçentler, ve profesörler ikinci gruba dahildir.
2. Akademisyenin görevleri nelerdir? Bu sorunun cevabı, akademisyenin dahil olduğu gruba göre değişir. Örneğin, araştırma görevlileri, yüksek öğrenimin sürdürülmesini sağlamak için öğretim üyelerine destek olurlar. Bir dersin laboratuvar derslerine girmek, soru çözümleri yapmak, sınav hazırlamak/okumak, gözetmenlik yapmak sayılabilecek bazı görevlerdendir. Öğretim üyelerinin ise iş tanımı pek saymakla bitecek gibi değil. Bu yazıda bahsettiğim öğretim üyesi tanımı, tabii ki işini layığı ile yapanları kapsıyor. Bu tanımı genel geçer düşünmemek gerekir çünkü her ülkenin dinamikleri farklıdır. Bizim ülkemizde, öğretim üyelerinin çokça bir zamanı bürokratik işlerle geçer. Bunun dışında, her öğretim üyesinin sorumlu olduğu dersleri vardır, ve bu dersleri dönem boyunca işlemekle yükümlüdürler. Öğretim üyeleri, tez danışmanı olarak görev alırlar. Lisans seviyesinde dördüncü sınıf öğrencileri, bitirme projelerini tez danışmanı gözetiminde sürdürürler. Asıl keyifli kısım ise, geri kalan zamanda (eğer hala kaldıysa!) Yüksek Lisans ve Doktora seviyesi öğrencileri ile araştırma yapmaktır.
3. Araştırma nasıl yapılır? İyi üniversitelerde araştırmaya çok önem verilir. Bunun için, üniversite bünyesinde araştırma laboratuvarları kurulur, ve öğrencilerin araştırmalarını bu alanda sürdürmeleri beklenir. Laboratuvar kurmak, araştırma için gerekli cihazları, malzemeleri bir araya getirmek kolay bir iş değildir. Öğretim üyeleri, araştırma projeleri yazarak bir bütçe desteği alırlar ve bu bütçe sayesinde, öğrenciler ile araştırmayı sürdürürler. TÜBİTAK gibi kurumlardan destek alınabileceği gibi, uluslararası Avrupa Birliği (AB) projelerinden de destek almak mümkündür.
4. Araştırmaların bilinirliği nasıl artar? Akademisyenler, bilimsel etkinliklere önem verirler. Yaptıkları araştırmaları yayın haline getirir, makale olarak ya da dergi makalesi olarak basarlar. Ayrıca, bir akademisyeni değerlendirmenin en iyi yollarından biri, yapılan yayınların kalitesine bakmaktır. Akademisyenler; uluslararası konferanslara katılarak, araştırmalarını duyurma şansı bulur ve aynı alanda çalışan diğer araştırmacılar ile de etkileşime geçerler. Bu tür etkileşimler önemlidir çünkü ileride ortak çalışmalar yapılabilir.

Akademisyenlik, anlayacağınız üzere özveri isteyen, zor bir iştir. Maalesef hakettiği değeri görmeyen bir meslektir. Unutmayın ki bir toplumu ileriye götürecek olan, iyi akademisyenlerdir. Onlara kulak verin.. Tüm meslektaşlarıma selam olsun!

Mayıs 2016 Paros Dergisi’nde yayımlanan yazım.